Το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2023 αποκάλυψε ότι στο αποθεματικό έχει ήδη «μπει» 1 δισ. ευρώ και σ’ αυτό το πόσο αναμένεται να προστεθούν άλλα 500 εκατ. ευρώ.
Χρήματα που προκύπτουν από τον δημοσιονομικό χώρο που δημιουργείται από την άνω του αναμενόμενου ανάπτυξη (μπορεί να φτάσει ή να ξεπεράσει φέτος το 6%), τα υπερέσοδα από τον τουρισμό και τη μερική αποκλιμάκωση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Γι’ αυτό το επιπλέον μισό δισ. ευρώ υπάρχουν δύο σκέψεις: Είτε να λειτουργήσει ως «μαξιλάρι» για να μειωθεί ακόμα περισσότερο το πρωτογενές έλλειμμα, είτε να δεσμευτεί φέτος για να χρηματοδοτήσει το 2023 μέτρα απέναντι στην ενεργειακή ακρίβεια.
Σε περίπτωση αποκλιμάκωσης της κρίσης τα χρήματα αυτά θα αξιοποιηθούν για παρεμβάσεις που «κόπηκαν» (λόγω της ακρίβειας που άλλαξε τις προτεραιότητες) από την ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
Μέτρα, όπως η μείωση φόρων για τις επιχειρήσεις, η πλήρης κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος κ.ά.
Αυτήν την περίοδο στο Γενικό Λογιστήριο του κράτους λειτουργούν περισσότερο… αποταμιευτικά, καθώς δεν υπάρχουν άλλα μέτρα που πρέπει να χρηματοδοτηθούν φέτος, πλην της επιδότησης του πετρελαίου κίνησης (που και αυτή είναι αμφίβολο πότε θα προχωρήσει).
Για όλα τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί (και τρέχουν) οι πόροι έχουν ήδη δεσμευτεί, άρα ο όποιος δημοσιονομικός «αέρας» δημιουργείται μπορεί να πηγαίνει στον… «κουμπαρά»!
Αν περάσει τελικά αυτή η «γραμμή» της αποταμίευσης, τότε το πρωτογενές έλλειμμα θα μπορούσε να προσγειωθεί σημαντικά κάτω από το 1,7% του ΑΕΠ, έως και 1,3% του ΑΕΠ.
Κάτι τέτοιο θα έστελνε ένα θετικό σήμα στις αγορές ενόψει της ανάκτησης επενδυτικής βαθμίδας, αλλά και του ανερχόμενου κόστους δανεισμού.
Αντίθετα, το 2023 αναμένεται επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και ενδεχομένως πρόσθετες ανάγκες για μέτρα, τις οποίες ασφαλώς η κυβέρνηση θα θέλει να ικανοποιήσει ενόψει και των εκλογών.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα παραμείνει ο στόχος επιστροφής σε πρωτογενές πλεόνασμα (προβλέπεται 0,7% του ΑΕΠ στο προσχέδιο προϋπολογισμού). Και με τα χρήματα που θα απομείνουν στον «κουμπαρά»;
Η πρώτη υποψήφια παρέμβαση είναι η οριστική λύση για κλείσιμο της εκκρεμότητας με τα αναδρομικά των συντάξεων που αφορούν τις περικοπές του 2012 σε επικουρικές και των «δώρων».
Η κάλυψη των απαιτήσεων της απόφασης του ΣτΕ απαιτεί δαπάνη 2,5 δισ. ευρώ, ποσό απαγορευτικό με τις σημερινές δημοσιονομικές συνθήκες.
Αν τελικά πληρωθούν μόνο οι περίπου 200.000 συνταξιούχοι που προσέφυγαν στα δικαστήρια θα χρειαστούν κατ’ ελάχιστον 600 εκατ. ευρώ.
Το δεύτερο πιο σίγουρο μέτρο είναι η νέα παράταση εφαρμογής των χαμηλών συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν από τα μέσα του 2020 για εστίαση, τουρισμό, μεταφορές, θέατρα, κινηματογράφους, τα γυμναστήρια και τις σχολές χορού.
Το μέτρο έχει κόστος περίπου 280 εκατ. ευρώ και η ισχύς του είναι, με βάση και τις εξαγγελίες της Θεσσαλονίκης, μέχρι και τον Ιούλιο του 2023. Το μέτρο θα μπορούσε ότι θα παρατεθεί ως το τέλος του χρόνου.
Η μεγάλη πρόκληση, πάντως, βρίσκεται στο φορολογικό πεδίο και σε δυο μέτρα: Τη νέα μείωση στη φορολογία των επιχειρήσεων από το 22% στο 20% και τη σταδιακή κατάργηση τους τέλους επιτηδεύματος, που ξεκινά από 650 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες και φτάνει τα 1.000 ευρώ για επιχειρήσεις.
Αν αποφασιστεί να δοθεί τέλος στο… τέλος επιτηδεύματος, είναι πιθανό η κατάργηση να γίνει σε δύο δόσεις, η μία το 2023 και μια δεύτερη το 2024, ώστε να είναι ηπιότερη και η δημοσιονομική επίπτωση.
Το συγκεκριμένο μέτρο είναι το μόνο που έχει επισημάνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελευταία έκθεση με βάση το ευρωπαϊκό εξάμηνο, σημειώνοντας ότι αποτελεί ένα μέτρο με σταθερή απόδοση, αλλά πλήττει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και θα πρέπει να σχεδιαστεί η κατάργησή του.