O ναρκισσισμός έχει γίνει μια λέξη-κλειδί για να περιγράψει σχεδόν όλους όσους είναι ματαιόδοξοι, εγωκεντρικοί και λαχταρούν να βρίσκονται στο προσκήνιο.
Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα σχετικά με αυτό το χαρακτηριστικό προσωπικότητας – συμπεριλαμβανομένου του ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τύποι ναρκισσισμού.
Διάβασε παρακάτω τι πρέπει να γνωρίζεις για τους διαφορετικούς τύπους ναρκισσισμού.
Μεγαλεπήβολος ναρκισσισμός
Ένας μεγαλεπήβολος ναρκισσιστής έχει υψηλή αυτοεκτίμηση, τάση υπερεκτίμησης των ικανοτήτων του και τη συνήθεια να προσπαθεί να χειραγωγεί ή να ελέγχει άλλους. Θα προωθήσει θετικές ψευδαισθήσεις για τον εαυτό του, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να ανατρέψει κάθε πληροφορία που δεν είναι κολακευτική για τον ίδιο.
Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι ένας μεγαλεπήβολος ναρκισσιστής μπορεί επίσης να είναι είτε «προσαρμοστικός» είτε «μη προσαρμοστικός», ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που εμφανίζει περισσότερο.
Οι προσαρμοστικοί ναρκισσιστές ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους ως τρόπο για να προστατευθούν από το να πληγωθούν από άλλους. «Αυτά τα άτομα τείνουν να είναι πιο επιτυχημένα στη ζωή από την πλειοψηφία του πληθυσμού, επειδή προσπαθούν να είναι πιο ελκυστικές, πιο υγιείς και πιο επιτυχημένες εκδοχές του εαυτού τους», λέει στο Health ο ψυχοθεραπευτής Paul Hokemeyer.
Μπορούν επίσης να είναι φιλικοί, θερμοί, πειστικοί και να έχουν πραγματικές ηγετικές ιδιότητες. (Μία μελέτη διαπίστωσε ότι οι προσαρμοστικοί ναρκισσιστές ήταν επίσης πιο πιθανό να είναι πολιτικοί).
Αλλά οι μη προσαρμοστικοί ναρκισσιστές δεν έχουν τέτοιες καλές προθέσεις καθώς είναι πρόθυμοι να εκμεταλλευτούν άλλους ώστε να μπορούν να πετύχουν τους σκοπούς τους και αισθάνονται ότι έχουν το δικαίωμα να το πράξουν.
Ευάλωτος ναρκισσισμός
Σε αντίθεση με έναν μεγαλεπήβολο ναρκισσιστή, ένας ευάλωτος ναρκισσιστής δεν είναι στο επίκεντρο της παρέας. Είναι πιο πιθανό να στέκεται στη γωνία, πίνοντας ένα ποτό, εκνευρισμένος που κανείς δεν τον προσέχει.
Οι ευάλωτοι ναρκισσιστές είναι ανασφαλείς, εσωστρεφείς και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση – «κάποιος που πιστεύει ότι αξίζει ειδική μεταχείριση, αλλά δεν είναι επιθετικός για να καλύψει τις ανάγκες του», λέει ο Hokemeyer.
Παρόλο που φαντασιώνονται την επιτυχία και θέλουν να τους θαυμάσουν και άλλοι, ώστε να νιώθουν καλύτερα για τον εαυτό τους, οι ευάλωτοι ναρκισσιστές είναι παθητικοί και κλειστοί, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επίτευξη των στόχων τους.
Ναρκιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD)
Ο ναρκισσισμός εκτείνεται σε ένα φάσμα. Η εμφάνιση χαρακτηριστικών που θα μπορούσαν να ταξινομήσουν κάποιον ως μεγαλεπήβολο ή ευάλωτο ναρκισσιστή δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει διαταραχή ψυχικής υγείας. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί ακόμη και να του δώσει ένα υγιές πλεονέκτημα για να προχωρήσει στον κόσμο.
Αλλά τα ακραία ναρκισσιστικά συμπτώματα ταξινομούνται ως ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας ή αυτό που κάποιοι αποκαλούν «παθολογικό ναρκισσισμό».
Σύμφωνα με το DSM-5 (το εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών που χρησιμοποιούν οι ειδικοί για τη διάγνωση), τα άτομα με NPD εμφανίζουν πέντε ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Μια διογκωμένη αίσθηση της αυτοπεποίθησης
- Συνεχείς φαντασιώσεις του ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους
- Η πεποίθηση ότι είναι πιο ξεχωριστοί από τους άλλους και ότι πρέπει να συνδέονται μόνο με άτομα υψηλού επιπέδου
- Μια ακόρεστη ανάγκη για κολακεία και θαυμασμό
- Συναισθήματα ανωτερότητας
- Προθυμία να εκμεταλλευτούν τους άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν
- Η έλλειψη ενσυναίσθησης
- Αλαζονεία
- Αίσθημα φθόνου για άλλους
- Η ειρωνία; Παρά αυτές τις συμπεριφορές, τα άτομα με NPD συχνά υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση.